Gümrük Günü ile ilgili değerlendirmede bulunan Türk Standardları Enstitüsü (TSE) Başkanı Mahmut Sami Şahin, TSE İthalat Merkezi Başkanlığınca 2022 yılında 49 bin 327 başvuru için ithalat denetimleri gerçekleştirildiğini söyledi. Uygunluk denetim faaliyetlerini ilgili mevzuatlara tam uyum ve tüm başvurularda eşitlik prensibi çerçevesinde gerçekleştirdiklerini kaydeden Şahin, “2022 yılında başvurular kapsamında 129 bin 191 üründe denetimler gerçekleştirilmiştir. Yapılan denetimler sonucunda standarda uygun olmayan 5 bin 149 ürünün ülkemize girişini engelledik.” dedi.
Uluslararası gümrük camiası, her yıl 26 Ocak’ta, o zamanki adıyla Gümrük İşbirliği Konseyinin ilk toplantısının yapıldığı 26 Ocak 1953 tarihini hatırlamak ve toplumda gümrüklerin işleyişine ilişkin farkındalık oluşturmak üzere “Dünya Gümrük Günü”nü kutluyor. Türkiye’nin 1953 yılında kurucu üye olarak katıldığı Gümrük İşbirliği Konseyi, 1994’ten bu yana Dünya Gümrük Örgütü çatısı altında faaliyet gösteriyor. Bu yapı, dünya ticaretinin yüzde 98’ini temsil eden 180’nin üzerinde ülke gümrük idaresini bir araya getirirken, bu yönüyle gümrük uygulamaları açısından küresel düzeyde temel ilke ve kuralları belirliyor.
“Denetimlerimiz Tevdi Edilen Görevlerle Sınırlı”
TSE Başkanı Mahmut Sami Şahin de Enstitünün 1985 yılından bu yana gümrüklerde ithalatta uygunluk denetimleri gerçekleştirdiğini kaydetti. Enstitünün bu hizmeti, Ticaret Bakanlığının ve diğer yetkili kuruluşların tevdi ettiği görevlerle sınırlı olarak gerçekleştirdiğini belirten Şahin, “Hizmetin verildiği kapsam ve veriliş şekli her yıl Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı tebliğler ve bu tebliğlerin uygulama usul ve esaslarıyla belirlenmekte ve yıllara göre değişiklik göstermektedir. TSE, İthalat Denetimi faaliyetlerinde Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğlerinden; 1 sayılı ‘İthalatta Standartlara Uygunluk Denetimi Tebliği’, 9 sayılı ‘CE İşareti Taşıması Gereken Bazı Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği’, 25 sayılı ‘Araç Parçalarının İthalat Denetimi Tebliği’ kapsamında fiili denetimden sorumludur. Ayrıca Tarımda Kullanılan Gübrelerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği kapsamında, Tarım ve Orman Bakanlığımızın Enstitümüze vermiş olduğu yetki doğrultusunda 16 Sayılı Gübrelerin İthaline İlişkin Tebliğ ekinde yer alan gübre ürünlerine ait ithalat başvuruları, Enstitümüz BelgeNet sistemi üzerinden yapılmakta olup, denetimi ithalat birimlerimizce gerçekleştirilmektedir.” dedi.
“TSE’nin Denetimleri”
Denetim kurallarının Ticaret Bakanlığınca belirlendiğini söyleyen Şahin, “Denetimler, Bakanlıkça yayımlanmış Denetim Rehberleri ile Bakanlıktan gelen talimatlar çerçevesinde Enstitümüzce oluşturulmuş İthalat Denetimi Prosedürlerine göre icra edilmektedir. Tebliğler kapsamında fiili denetime yönlendirilen ürünlerin mevzuata uygunluğu; belge kontrolü, işaret kontrolü, fiziki muayene ve laboratuvar testinden biri veya birkaçı yapılmaktadır.” ifadesini kullandı.
“Uygulayıcı Konumdayız”
Şahin, ithalat denetimlerinde firma müracaatlarının Ticaret Bakanlığı’nın TAREKS sistemine yapıldığını söyledi. TAREKS sistemindeki risk analizi sonucuna göre başvuruların TSE’ye yönlendirildiğini belirten Şahin, “Bu anlamda, hangi ürünlerin denetleneceğine Ticaret Bakanlığımız tarafından karar verilmektedir. Denetime yönlendirilmiş olan ürünler için mevzuat ve Ticaret Bakanlığı Denetim Rehberleri ve talimatları uyarınca incelemeler gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla, Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği Denetimleri Tebliğleri kapsamında icra edilen denetim faaliyetlerinde Enstitümüz doğrudan kural koyucu olmayıp, uygulayıcı konumundadır. İthalat Denetim Rehberlerinde yer almayan durumlarda yani gümrüklü sahalarda yapılacak iş ve işlemlerle ilgili karar vermeye Enstitümüzün herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır.” dedi.
“Hızlı ve Doğru Denetim”
Şahin, İthalat Merkezi Başkanlığının ihdas edilmesiyle birlikte gerek ithalat denetim faaliyeti gerçekleştiren birimlerle gerekse diğer paydaşlarla daha güçlü iletişim sağlamak, daha hızlı bilgilendirme yapabilmek adına 444 0 873 çağrı merkezinin faaliyete başladığını bilgisini verdi. 2022 yılında 28 bin 620 çağrının cevaplandırıldığını kaydeden Şahin şöyle devam etti: “İthalat Merkezi Başkanlığımızın kurulmasıyla birlikte merkezi inceleme havuzu sistemine geçiş yapılmıştır. Bu uygulamadaki temel amaç hem hızlı hem doğru denetim gerçekleştirmekle birlikte ithalat hizmeti verilen tüm birimlerimizde iş ve işleyişte yeknesaklığı sağlamaktır. 2020 yılında merkezi inceleme sistemine geçilmeden önce deney hariç başvuruların ortalama sonuçlandırma süresi 12,5 gün iken, merkezi inceleme sistemine geçiş ile beraber yapılan iyileştirmeler sonucunda 2022 yılında 5 güne kadar düşmüştür. İnceleme süreçleri sadece TSE tarafından yapılan denetleme süresiyle değil, firma tarafından temin edilmesi gereken belgeler, heyet onayı, ürünlerin laboratuvara teslimi vb. sürelere de bağlı olarak değişim göstermektedir.”
129 Bin Ürün Denetimi Gerçekleştirildi
Şahin, ithalat denetimlerinde sürekli iyileştirme prensibiyle gelişim sağlayarak çağın gereklerine uygun hizmet sunmayı misyon edindiklerini belirtti. Uygunluk denetim faaliyetlerini ilgili mevzuatlara tam uyum ve tüm başvurularda eşitlik prensibi çerçevesinde hızlı ve doğru hizmet sunmak şeklinde özetleyen Şahin, TSE’nin 2022 yılı ithalat denetim faaliyetlerine ilişkin de bilgi verdi. Şahin, “Enstitümüz İthalat Merkezi Başkanlığınca, 2022 yılında toplamda 49 bin 327 başvuru için ithalat denetimleri gerçekleştirilmiştir. Başvurular kapsamında 129 bin 191 üründe denetimler gerçekleştirilmiştir. Yapılan denetimler sonucunda standarda uygun olmayan 5 bin 149 ürünün ülkemize girişini engelledik.” diye konuştu.
